Dziecko dwujęzyczne - dzienniczek znów nas ratuje!

Pisałam już dawno, dawno temu o tym, jak dzienniczek uratował nam życie, kiedy Makymilian miał problemy z adaptacją w przedszkolu (TU: http://dwujezycznosc.blogspot.de/2013/11/strony-z-dzienniczka.html oraz TU: http://dwujezycznosc.blogspot.de/2013/05/histeryczny-smiech-dwujezycznosci.html )

Teraz historia Alicji:

Alicja poszła do przedszkola w marcu tego roku. Ala miała wtedy prawie 2 lata.

Sytuacja w skrócie:
• Alicja i Makuś są w bardzo małym przedszkolu – 18 dzieci, 2 grupy: jedna grupa maluszków do 3 roku życia, druga grupa powyżej 3 roku życia. W każdej grupie są 2 panie. Przedszkole maleńkie, dzieci z obu grup widują się często; bawią się razem;

• Oboje od marca poszli do nowego przedszkola, w nowym kraju;

• Język: Maksiu ma opanowany niemiecki (moim zdaniem) w stopniu komunikatywnym, brakuje mu jednak mnóstwa słów i konstrukcji gramatycznych – nie ma jednak problemu z nawiązywaniem kontaktu z niemieckojęzycznymi użytkownikami – zauważyłam, iż woli dorosłych (mają więcej cierpliwości i starają się zrozumieć); Alicja jest w niemieckim tylko osłuchana – zna tylko podstawowe zwroty grzecznościowe;

• Są w nowym przedszkolu 6 godzin

• Panie: pani od młodszych dzieci ma niesamowitą intuicję językową – świetnie jest w stanie dogadać się ze mną, Alicji bardzo pomaga; wykorzystuje gest, mimikę, zmienia słowa, kiedy jest problem, powtarza często te same zwroty, mówi prostym i komunikatywnym językiem (SUPER!); pani z grupy Makusia ma zerową intuicję językową – jak widzi, że ja lub dzieci jej nie rozumiemy, panikuje, stresuje się, uśmiecha się newrowo i ucieka…(o zgrozo! jest logopedą! – tłumaczę sobie, że może jest świetnym logopedą „artykulacyjnym”, bo o komunikacji to ona nie ma zielonego pojęcia, twierdzi, że Maksymilian świetnie sobie radzi z niemieckim (artykulacyjnie, tak!, mogę się zgodzić!!; systemowo – jest może nie fatalnie ale słabo) (SZKODA!!!)

• przedszkole z gatunku opiekuńczego (nie za wiele edukacyjnych, kreatywnych inicjatyw), ale miło, sympatycznie;

• ilość dzieci i pań sprzyja rozwojowi językowemu dzieci;

• ustalone zostało z paniami, iż my nie uczymy Alicji niemieckiego, tylko zostajemy przy polskim, panie będą się starały jak najwięcej uczyć języka.

Jak rozwija się sytuacja:
Dzieci bardzo szybko! zaakceptowały nowe przedszkole. Alicja uroniła może ze dwie łzy. Szybko zostawały na całe 6 godzin, zadowolone!!

Obserwowałam Alę, czy radzi sobie emocjonalnie z nową sytuacją. Bardzo szybko zaczęła się bawić (sama lub z Maksiem); widziałm jak działa: jest baczną obserwatorką – wszystko obserwuje kątem oka i naśladuje dzieci i ich czynności. Nawet jak za wiele nie rozumie świetnie radzi sobie sytuacyjnie (po mamusi, jak nic…). Językowo nie porozumiewała się z paniami około 3 miesięcy, nie powtarzała ani słowa. Panie twierdziły, że wszystko jest dobrze.

Ale…

Zaczęło się:
1. Alicja zaczęła w domu być agresywna i w przedszkolu też przekazywała swe życzenia po polsku lub siłą: wyrywała zabawki i popychała dzieci, jeśli stały jej na drodze. W domu stała się agresywna wobec brata. Popychała go, gdy nie pasowało jej cokolwiek.

2. Co charakterystyczne: zauważyłam, iż Alicja przejawiała jakby regres języka polskiego. Ogólnie mówi pięknie po polsku, bardzo dobrze ma rozwinięte słownictwo oraz cały system jezyka. Około maja, przestała mówić a zaczęła mnóstwo rzeczy pokazywać palcem (jak w przedszkolu) zamiast „daj” mówiła „Y” i pokazywała. Przeniosła sposób komunikacji z języka niemieckiego na język polski.

3. Alicja ciągle nie znała imion innych dzieci.

4. Pani w przedszkolu powiedziała zdanie, które zaświeciło mi kontrolkę: „Ala nie rozróżnia TASSE od TASCHE”… No Panie Boże… to jest problem dla nich? A nie to, ze nie zaczęła mówić „DAJ” „NIE CHCĘ” „CO TO?” „TO JEST MOJE” …

To wszystko kazało mi wziąć sprawy w swoje ręce i spróbować pomóc dziecku – bo dlaczego nie…

Zastanawiałam się jak wprowadzić niemiecki bez większej mojej interwencji – bo ciągle jednak słabo, oj słabo, mówię.

I znów padło na dzienniczek: to świetny sposób – by ktoś inny (tu panie w przedszkolu) mogły wykorzystywać wpisy, czytać z dobrym akcentem i wymową i utrwalać wypowiedzi!, nawet poprawiac moje błędy.
Zaczęłam rysować proste sytuacje: obserwowałam, co danego dnia było ważne i zapisywałam (z pomocą męża) to jednym, góra dwoma zdaniami. Alicji czytałam to ja kilka razy z tłumaczeniem i opowiadaniem po polsku, potem wręczałam jej dzienniczek i szła do przedszkola.

Stało się tak jak w przypadku Maksia: dzienniczek stał się jej tarczą obronną, jej tablicą do wyrażania siebie! Trzymała go zawsze dumnie pod pachą, wkraczała do sali, siadała na środku, otwierała i oglądała.

Zawsze podchodził do niej ktoś , przeważnie któraś z pań, czasami dziecko. Panie mając pod nosem wpisy (chcąc nie chcąc?) czytały.

Ala zaczęła powtarzać!!!! Dlaczego ten etap powtarzania nie nastąpił wcześniej – dlaczego Alicja nie zaczęła powtarzać po paniach? Prawdopodobnie dzieje się to z tego powodu, iż język mówiony jest jednak krótkotrwały, słowo wypowiedziane szybko znika. Zapisane pozwala na wielokrotność powtórzeń – mimo, iż sytuacja juz się zmieniła! Dodatkowo dziecko może „zatrzymać się” nad tą sytuacją i ją opisać!, nazwać! emocje, zdarzenie, czynność: a to, co zostało nazwane jest OSWOJONE!!!! 

Alicja zaczęłaby powtarzać, ale nie wiadomo kiedy! a ta mała, moja pomoc dała jej narzędzie do komunikacji z paniami, narzędzie do wyrażania siebie!

Cieszę się bardzo, iż pomogłam jej.

(Alicja z dzienniczkiem w aucie - droga powrotna z przedszkola)

Ala przestała popychać dzieci: napisaliśmy w dzienniczku, co ma powiedzieć, kiedy czegoś chce lub nie chce.

Zaczęłam wprowdzać proste nazwy rzeczy: np. zabawek. Bardzo ważnym, przełomowym czasem było kiedy w dzienniczku pojawiło się „WAS IST DAS?” – Ala zaczęła zadawać to pytanie i dzięki temu komunikacja z paniami się bardzo, bardzo poprawiła!!! Zaczęła poznawać nowe słowa szybciej. Stało się to jej ulubionym pytaniem w sytuacji, kiedy poza przedszkolem spotkała niemieckojęzyczne osoby! Czerwiec był pod znakiem „WAS IST DAS?” – dzięki temu rozpoczynała ROZMOWĘ!!! Z każdym napotkanym człowiekiem: bo przecież każdy odpowiadał!
I tak się to toczy!!

Tak jak w sytuacji Maksia poprawa konunikacji w jezyku niemieckim nastąpiła niezmiernie szybko!!! – w 3 tygodnie dziecko zupełnie inaczej funkcjonowało w grupie!, zupełnie inaczej reagowało emocjonalnie!

Znów twierdzę, iż dzienniczek uratował nam – może nie życie – ale spokój. Ala przestała pokazywać w domu: prosiłam, żeby mówiła po polsku. Przestała popychać, jest spokojna w przedszkolu, cieszy się, że może przekazać paniom krótkie „opowieści” z domu.

Widzę, iż rozwój języka niemieckiego jest teraz spokojny, jakoś tak bez emocji negatywnych, wszystko przebiega pomału ale do przodu.. Ale nie mogę powiedzieć, że do końca naturalnie – środowisko naturalne jest – ale metodę/technikę dzienniczka jednak wykorzystałam. Grunt, że skutecznie!!

Teraz dzieci spędzają sierpień w domu. Wszystko po polsku. Ale dzienniczek jest! i wykorzystam go w momencie powrotu we wrześniu – Ala będzie mogła opowiedzieć, co się działo w domu w wakacje….

Polecam dzienniczek jeszcze raz serdecznie – jako bardzo pomocną technikę wprowadzania systemu językowego u dzieci dwujęzycznych.

Jak prowadzić dzienniczek w języku, którego akurat dziecko się uczy?
• Piszemy SYTUACYJNIE! Rysujemy SYTUACJĘ i opisujemy bardzo krótkimi zdaniami.
• Nie oczekujemy od dziecka by czytało – my czytamy, zapewniem, źe dziecko zapamiętuje całą wypowiedź – z sytuacji, z rysunku.
• Wybieramy sytuacje bardzo ważne dla dziecka, wiąże się to, z emocjonalnym przeżywaniem a to ułatwia zapamiętywanie.
• Wypowiedzi piszemy w dymkach – w ten sposób wprowadzamy język mówiony!!!
• Czytamy dziecku (przy tzw. okazji)
• Dajemy dzienniczek do przedszkola
• Pytamy o ważne wydarzenie dnia – pamiętajmy, iż zapisujemy ważne pozytywne i negatywne sprawy!

Oto kilka kartek z niemieckiego dzienniczka Alicji:

Dzienniczek ma wiele zastosowań: więcej można przeczytać TU: (wszystkie posty o dzienniczku TU: http://dwujezycznosc.blogspot.de/search/label/dzienniczek%20wydarze%C5%84 )
Technika ta polecana jest rodzicom przez terapeutów szkoły krakowskiej.