"...koszty [wynikające z dwujęzyczności] na pewno istnieją…”

Miał być dzisiaj krótki post o grzecznych dzieciach…ale będzie kiedyś, bo dziś ważniejszy temat „wypłynął”. Otóż napisała Sylaba post ”Czy za dwujęzyczność się płaci? – i postem tym postawiła do pionu moje rozważania z ostatnich wielu miesięcy a nawet już lat.

Polecam ten post szczególnie!

Zacznę jak Sylaba:

"...koszty [wynikające z dwujęzyczności] na pewno istnieją, tylko pytanie jest, czy one rzeczywiście są aż tak dramatyczne, że stanowią przeciwwagę dla wszystkich zysków, które z dwujęzczności wynikają?" - wypowiada się dla Polskiego Radia pani dr Zofia Wodniecka-Chlipalska z Zakładu Psychologii Eksperymentalnej Instytutu Psychologii UJ."

A teraz, w kilku zdaniach moje przemyślenia w tym temacie. 

Od czasu, kiedy z racji sytuacji życiowej (emigracji) zaczęłam intensywniej interesować się tematem dwujęzyczności, obserwuję pewną tendencję: otóż wśród specjalistów i zainteresowanych tematem politycznie poprawnie, dobrze marketingowo oraz chyba modnie jest wypowiadać się o dwujęzyczności TYLKO pozytywnie!!!!

Dlaczego – z moich obserwacji  wynika, iż  to faktycznie wina jest sytuacja politycznaJ Jak pisze Sylaba, wiele rodzin emigrantów, nie znając zalet dwujęzyczności, zarzuca naukę języków ojczystych a uczy dzieci jedynie języka kraju przyjmującego.  Okazuje się, że nie tylko Ameryka z tego słynie Sylabo! Grzmi się obecnie w wielu środowiskach o katastrofie wśród młodej polskiej emigracji w Anglii i Irlandii, niekiedy w Niemczech – rodzice uczą dzieci (z tych samych ekonomicznych względów co w Ameryce) tylko angielskiego/niemieckiego, często źle władając tym językiem osobiście!

(Owszem, jeśli się ma na uwadze przyszły status społeczny i pracowniczy okazuje się to być dobrym wyborem.  Można jednak pogodzić dwa języki, mając wiedzę o tym, jakie możliwości ekonomiczne daje też znajomość nawet tak „egzotycznego” języka jak polski.)

Wiemy, że zarzucanie nauki języków ojczystych/macierzystych jest z wielu względów bardzo! niekorzystnym zjawiskiem!  Wiedzą to naukowcy: psychologowie, socjologowie, psycholingwiści, logopedzi. 

Ale jak się okazuje człowiek stworzeniem jest takim, iż jak się go straszy, to boi się i w panice popełnia mnóstwo błędów oraz PAMIĘTA!! lepiej negatywne informacje o danym zjawisku. Tak też zdaje się było z dwujęzycznością! Powiedziano o niej niekorzystne rzeczy i te mity (np., że powoduje opóźnienia w nauce) pokutowało wycofywaniem się wielu rodziców z nauki języka ojczystego.

Co więc teraz? Mam wrażenie, że odwrócono machinę i mówi się TYLKO o pozytywach. W obecnej sytuacji wielu młodych rodzin na emigracji wydaje się to jedynym sposobem na zachęcenie wychowywania w wielojęzyczności.  Dobrym sposobem jest szerzenie wiedzy o tym,  że dobrze prowadzone wychowanie w  dwujęzyczności/wielojęzyczności (kulturowości) to też poszerzenie wszelakich horyzontów, posiadanie dobrze rozwiniętych  różnych umiejętności poznawczych, to większa otwartość i zrozumienie  Innego,  to wykształcenie się takich cech charakteru, które umożliwiają podjęcie pracy w różnorakich zawodach, zdobywanie wiedzy w różnych ośrodkach edukacyjnych i naukowych.

Widzę taką potrzebę na spotkaniach z rodzicami dzieci dwujęzycznych. Trzeba im/nam pozytywnych informacji i wiedzy o korzyściach, jakie niesie ze sobą dwukulturowość, dwujęzyczność, umiejętność czytania i pisania w językach ojczystych rodziców.

Na takich spotkaniach nie lubię mówić, iż osoby wielojęzyczne LEPIEJ coś „mają” lub „robią”, lub „rozumują”. One mają WIĘKSZE możliwości, mają WIĘKSZY warsztat! Ale czy zrobią coś lepiej, czy to wykorzystają? To już raczej będzie skutkiem wielu różnorakich czynników – np. m.in. wykształcenia, poziomu inteligencji emocjonalnej.

Opowiadam więc o pozytywach, o możliwościach, o drzwiach otwartych… i… czuję obowiązek i konieczność opowiadania też o kosztach!, o trudnościach, o barierach, o przeszkodach, o różnych konsekwencjach decyzji wychowania lub nie w dwujęzyczności. A po co? By straszyć? Ależ nie!! Po to, by uświadamiać jednak, czego lepiej unikać!!!  A można uniknąć wielu nieprzyjemnych sytuacji – począwszy od zaburzeń emocjonalnych małych dzieci a skończywszy na poważnych zaburzeniach komunikacji i tworzenia więzi rodzice - dziecko a nawet potem problemów w budowaniu relacji: dany człowiek a partner!  Aby uniknąć ostrych, wzmożonych konfliktów w okresie dorastania dzieci. Aby unikną nieporozumień pomiędzy partnerami wywodzącymi się z różnych kultur (bo różne języki dają nieco inny ogląd rzeczywistości).

Bardzo rzadko ostatnio można przeczytać gdziekolwiek o tych barierach i kłopotach – a przecież MY, rodzice dzieci dwujęzycznych przeżywamy je. I ja np. wolę być na nie przygotowana i wolę je świadomie przeżyć, wolę mieć wiedzę, iż niektóre zachowania moich dzieci  i moje! (niekorzystne postrzegane)  właśnie z dwukulturowości wynikają. Łatwiej sobie z nimi wtedy radzę!! Szybciej rozumiem!! I Szybciej sobie i dzieciom pomagam poradzić sobie z małymi, jak na razie, problemami.

Dlatego u mnie na blogu można czasem przeczytać, nie tylko peany o dwujęzyczności/dwukulturowości ale też przykłady z życia wzięte – życia mojego i rodzin, które poznaję, przykłady, które stawiają naszą sytuację w jasnym świetle. Mam nadzieję, że piszę zawsze w taki sposób, by dać motywację i nadzieję i budować wytrwałość w budowaniu dwujęzyczności naszych dzieci!!! Mam nadzieję, że pisząc o trudnych chwilach i przypadkach nigdy do dwujęzyczności nie zniechęcam!

Zawsze też staram się tak kończyć spotkania z rodzicami – powtarzając pozytywy i pokazując drogi do dwujęzyczności WZBOGACAJĄCEJ. Przypomnienie korzyści wydaje się motywujące do działania! 

Jak bardzo trzeba uważać na słowa pokazuje mi przykład prof. J. Cieszyńskiej, która propaguje od zawsze, wszem i wobec głębokie przeświadczenie o bogactwie dwujęzyczności o konieczności nauczania języków ojczystych rodziców, które są potem językami bazowymi. Niestety swoją książkę o dwujęzyczności zatytułowała mocno: „Dwujęzyczność i dwukulturowość –przekleństwo czy bogactwo”. Teza książki jest jedna: musimy dbać o to, by dwujęzyczność była wzbogacająca, musimy dbać o języki rodziców. Ale – słowo „przekleństwo” użyte w tytule przeraża wielu i przyćmiewa pozytywne tezy. Podobnie to, iż mówi często w swoich artykułach i warsztatach o „kosztach” i o niekorzystnych skutkach złych decyzji dotyczących nauki języków, powoduje, że tylko to się jej pamięta, a nie zwraca się uwagi, iż rodzice i specjaliści powinni! być uczeni o problemach, aby je umieć zobaczyć!

Moje osobiste zdanie: mówić o kosztach!, mówić o problemach! ale zawsze kończyć pozytywami! Dawać wiedzę i dzielić się doświadczeniami to rola specjalistów i rodziców – byśmy byli pewni, że dajemy dzieciom BOGACTWO a ochraniamy, ile możemy, przed negatywami. NIE PRZEMILCZAJMY, bo dzielenie się doświadczeniami i wiedzą pomaga innym.

Droga do sukcesu wychowania w dwujęzyczności nie zawsze jest prosta i fantastyczna. Ale wiemy, że nie wszystko co piękne i dobre musi być łatwe.

Motywują do działania też inni rodzice, którym np. nie było lub nie jest łatwo z różnych powodów ale są wytrwali;; motywują historie trudnych dzieci, niełatwych relacji, które udało się wyprostować; motywują rodzice piszący blogi, bo pokazują różne rodziny, rożne sytuacje, różne rozwiązania, różne potrzeby. Motywują do akceptacji!!!

Dwujęzyczność (wielojęzyczność) a może bardziej dwukulturowość niesie za sobą bagaż przeróżnych i przedziwnych doświadczeń.  Dzielmy się nimi, bo niektóre dobre, niektóre gorsze spotkamy na naszych ścieżkach a wtedy będziemy wiedzieli, że DA SIĘ, że MAM PRAWO różnych decyzji, że WIEM jakie są ich konsekwencje!! Tak musimy funkcjonować i kierować naszym stylem życia, aby koszty, wynikające z dwujęzyczności nie były dramatyczne…