Wspomnienia z wakacji - Turnusy dla Rodzin z Dziećmi Dwujęzycznymi, 2017

Za oknami deszcz. Czekając na złotą, polską jesień przymykam oczy i zanurzam się we wspomnienia z wakacji. Podzielę się nimi – będzie wszystkim przyjemniej!

Wakacje już od trzech lat spędzam na Turnusach dla Rodzin z Dziećmi Dwujęzycznymi. Jako opiekun merytoryczny czuwam nad tym, co i kto ma się pojawić w programie, staram się nakierowywać wszystkie zdarzenia i rozmowy w jednym kierunku – ku serdeczności, dobrej zabawie, radości z chwil w Polsce i w zanurzeniu w języku polskim.

W tym roku było radośnie i lekko. Bawiliśmy się wszyscy razem z przeświadczeniem, że „Słowo” ma moc sprawczą!

Każdy z nas doświadczył wielu dobrych słów, osób, miejsc. Każda rodzina, każda rozmowa, każdy człowiek doawał nam sił.

Spotykaliśmy się z przeróżnymi gośćmi, pokazywali nam Polskę, siebie, opowiadali o swoich cudownych zainteresowaniach, uczyli nas po polsku rozmaitych rzemiosł, przekazywali wiedzę o tym, co kochają.

Teraz tworzymy grupę ludzi, którzy się wspierają, dodają sobie skrzydeł, motywują do wspaniałych inicjatyw i wierzą w to, iż język polski będzie nas łączył i teraz i zawsze. Poczuliśmy wspólnie ducha polskości, na polskiej ziemi – z dziećmi, mamami, tatusiami, dziadkami, ciociami, gospodarzami, gośćmi, wszystkimi, którzy corocznie dołączają do nas.

W tym roku lipcowy czas spędziliśmy w Sichowie, w Domu i Bibliotece Sichowskiej cudownym miejscu, gdzie serce gospodarzy ujęło wszystkich a sierpniowe turnusy w Skidziniu, w Dworku Galicyjskim, gdzie w spokoju i uśmiechu gospodarzy cieszyliśmy się wakacjami.

Widzimy, że pamięć kolorowych chwil pomaga w codziennym tworzeniu atmosfery polskości w Waszych domach. Piszecie, że język polski towarzyszy Wam w domu, w szkole polskiej, na zajęciach i nauce czytania. Jesteście pozytywnie zmotywowani na te jesienne i zimowe wieczory.

Pozdrawiamy wszystkich serdecznie, wspominając ciepłe, wakacyjne dni.

Troszeczkę popisaliśmy dzienniczków: ;-))

a nawet książeczki powstały:

i "Nieprzypadkowe przypadki" wtargnęły:

i kolegów od pasji znaleźliśmy:

i kolorowo było:

 a na lody...to do Sandomierza:

i goście i tatusiowie zachwycili nas talentami:

Pan Marcin wciągał w historię:

i Reksia odwiedziliśmy w Bielsku: 

i masło zrobiliśmy:

I cukierkami podzieliliśmy się:

Ogniska bywały:

i czytaliśmy dzieciom wieczorami:

makijaż na imprezę był:

i urodziny były:

i pani Ela złapała z czymś:

i pani Gosia "dorwałą":

i trochę szaleństwa było:

i trochę wody dla ochłody:

i wylegiwałyśmy się całymi dniami w sadzie:

I tysiące wspomnień sobie i Wam zostawiłyśmy!!!!

Wakacje w z językiem polskim - zaprzyjaźnione organizacje

Co zrobić w wakacje w Polsce?

My propagujemy gorąco nasze Turnusy dla Rodzin z Dziećmi Dwujęzycznymi, ale wakacje w Polsce to szereg możliwości. W poprzednich latach pojawiały sie wpisy "Rady na wakacje" - można do nich sięgnać. Zapraszam: 

Tegoroczne przemyślenia: pamiętajcie, że dla każdego ważne są inne aspekty rozwoju językowego, emocjonalnego. Każda rodzina ma inne potrzeby i możliwości logistyczne, finansowe. Każda rodzina  dla siebie znajdzie coś odpowiedniego, co wzmocni jej więzi rodzinne a przy tym język.

 Można zaplanować spotkanie z rodziną, dziadkami, przyjaciółmi, znajomymi. Można zapisać dziecko do przedszkola (dość łatwo znależć takie przedszkola w Polsce), półkolonie, na zajęcia do miejscowego Domu Kultury, remizy itp. Można wyszukać wyjazdy: kolonie, obozy tematyczne, wyjazdy warsztatowe - widzę, że różne organizacje proponują bardzo ciekawe wyjazdy dla rodzin i dzieci (a to z lepieniem garnków, a to spływy kajakowe, a to edukacja ekologiczna, a to poznawanie zabytków regionu, a to ptaków, a to rekolekcje). Można pójść do miejscowej biblioteki! Pograć z miejscową orkiestrą... Szukajcie! Warto! Znajdziecie tam różnych ciekawych, miłych ludzi. Dzieci usłyszą język polski w różnych realizacjach - to bardzo ważne!

Ja dzisiaj chciałabym pokazać zaprzyjaźnione organizacje, które od lat przygotowują wakacje lub inne kursy języka polskiego dla polonijnych dzieci. Jedna propozycja to wakacje w Polsce dla dzieci starszych "Lato z Polską" a druga to kolonie letnie z językiem polskim w Comblain-La-Tour w Belgii (dla tych co do Polski nie dadzą rady dojechać a do Belgii bliżej!). No i oczywiście, przypominamy nasze turnusy:-)

1. Nasze: Wakacje dla Rodzin z Dziećmi Dwujęzycznymi:

2. "Lato z Polską" - Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” - reaktywacja akcji „Lato z Polską”

Szczegóły: http://wiadomosci.wspolnotapolska.org.pl/wiadomosci/6217/Rozpoczyna-si-akcja-Lato-z-Polsk

3. Kolonie letnie z językiem polskim w Comblain-la-Tour:

Majówka w Pacanowie.

Maj przywitałam razem z Gosią w Pacanowie. Pojechałyśmy - wiadomo po co! Uczyć dzieci czytać sylabkami.

To kolejna nasza mała Ojczyzna, do której zapraszamy, tak jak najnowszy numer Świerszczyka:

Zakochane w cudownym miejscu, obiecujemy zabrać tu w lecie uczestników Wakacyjnych Turnusów dla Dzieci Dwujęzycznych . 

Polecamy wszystkim Europejskie Centrum Bajki, w którym czeka na Was zabawa, bajka, warsztaty, 

kino i ogród ;-) Jest to świetne miejsce na mapie Polski. Króluje tu Koziołek Matołek! Serdecznie gości i wiadomo... łapie za serce....

                                      

Tymczasem dobrze się bawimy także jutro - czytamy sylabkami, opowiadamy o książkach, piszemy dzienniczki ;-) 

Zapraszamy ;-)

Pożyteczne z półeczki - audiobooki, nasze lekarstwo.

"Słuchać - wczuć się w język, w jego brzmienie i tajemniczego ducha"

U nas dwa tygodnie z grypą, oczy zapuchnięte, zaklejone, głowa obolała... Nawet bajki obejrzeć się nie da. Dzieci znalazły jednak sposób, by zapenić nagłą ciszę: ostatkiem sil odnalazły pudełko z audiobookami a tam.... tam "Cztery pory baśni". Przez tydzień w kółko....nawet sie nie znudziło... Potem pojawiły się "Bajki grajki" na kilka dni. Te "słuchane" dni przypomniały mi temat słuchania języka przez dzieci dwujęzyczne.

Słuchanie dla dzieci dwujęzycznych to jeden z cudownych sposóbów na nieświadome przyswajanie języka, na kształtowanie słuchu fonemowego, na oswajanie się z brzmieniem języka. Słuchanie to praca innych (bardzo ważnych) obszarów w mózgu odpowiedzialnych za przyswajanie mowy niż słuchanie z oglądaniem (bajki tv). Już nie wspominam o wyobraźni...

Polecam wszystkim dzieciom właśnie słuchanie!

Kiedyś z wyjazdu przywiozłam (podarowane mi przez moją przyrodnią siostrę) audiobooki z opowiadaniami Włodzimierza Dulemby: "Cztery pory baśni":

No i zachwyciłam się ja i dzieci! Kupiłam. Wszystkie... I przydały się, jako lekarstwo na grypę, smutek i bolące oczy.

Co najważniejsze: dobre teksty, REWELACYJNIE, BARDZO wyraźnie przeczytane przez Bożenę Stachurę i Wojciecha Malajkata.

Polecam z naszej półeczki serdecznie! Sprawdzone.
W wydawnictwie http://audio-liber.com.pl/ kupiłam kiedyś też wiersze czytane przez Piotra Froczewskiego. CUDOWNE. Za to "Bon czy ton", tez tam kupiony bardzo mi się nie spodobał...
Ale widzę kilka ciekawych tytułów, które pewnie zamówię - dam znak - czy było warto...

Przez kilka godzin, dzieci w chorobie, słuchały też słuchowisk z "Bajek grajek" - wprowadzają one wiele emocji (mają typowo teatralne czytanie i muzykę). Tych bajek nie chcą moje dzieci słuchać wieczorami - mówią, że się  boją, bo potem sie im śnią dziwne rzeczy (nagromadzenie dźwięków, muzyka, wpływa na wyobraźnię i obrazy senne zbyt intensywnie). Puszczamy je więc w dzień przy zabawie.

Wspomaganie dwujęzyczności dziecka po powrocie do Polski.

        Powrót do Polski rodziny z dziećmi, które nabyły we wczesnym dzieciństwie język kraju, w którym mieszkali rodzice, wywołuje różnorakie pytania i stawia zadania. Jednym z nich jest kwestia podtrzymania dwujęzyczności.

          Dzieci często nabyły język kraju, w którym chodziły do przedszkola, szkoły. Zwykle jest to dobry poziom językowy – opanowanie systemu(!) języka, braki są tylko słownikowe. Młodsze dzieci nie zdążą opanować systemu, ani za wiele słownictwa, ale możemy mieć pewność, że ich ucho zapamiętało dźwięki charakterystyczne dla danego języka. Jeżeli dziecko w przedszkolu, w społecznści, między którą przebywało, próbowało już mówić w danym języku, możemy mieć pewność, iż będzie w stanie wymówić głoski, które zwykle dorosłym sprawiają trudność. Są to niewątpliwie wielkie zalety przebywania we wczesnym dzieciństwie, w środowisku więcej niż jednego jednego języka.

           Co robić, kiedy rodzina wraca do Polski? Podtrzymywać dwujęzyczność? Pozostawić ten dar uśpionym? Decyzja zależy od rodziny, jej sytuacji, możliwości i chęci. Oczywiście dobre by było podtrzymanie języka lub jego dalsza nauka.

            Naszym pierwszym językiem domowym jest język polski. Języka niemieckiego uczyły się dzieci w Austrii i Niemczech. Najstarsze (7 lat, w tym 4 lata w niemieckojęzycznych przedszkolach) ma opanowany system jezyka niemieckiego, dobre słownictwo; średnie (4,5 roku, 2 lata w w niemieckojęzycznym  przedszkolu) ma ubogie słownictwo i bardzo słaby system języka, niedługo przed wyjazdem dziecko zaczęło mówić po niemiecku w przedszkolu proste zdania; najmłodsze (2 lata, kontakt z językiem niemieckim tylko środowiskowy). Język niemiecki jest więc znany tylko z doświadzenia słuchania otoczenia.

            Jeżeli małżeństwo jest mieszane i rodzice decydują się na zamieszkanie w Polsce, to głównym nauczycielem pozostanie rodzic. Zmieni się tylko status języka z większościowego na mniejszościowy.

            Jeżeli rodzice oboje są Polakami i nie używają w domu i innych sytuacjach danego (drugiego) języka, to język ten będzie stopniowo zanikał.

            Co robić by język podtrzymać? Są różne możliwości. Każda rodzina musi wybrać formę korzystną dla niej. Oto niektóre pomysły, które najczęściej wykorzystują rodziny (my też próbujemy):

·         Zadbać o zapasy książek w danym języku (mamy jedną półkę książek po niemiecku, ale niestety nie czytamy często)

·         Zadbać o kolekcję płyt z piosenkami (zawsze w samochodzie słuchamy niemieckich piosenek; mamy sporo płyt, ale też posiłkujemy się internetem)

·         Podtrzymywać kontakty ze znajomymi z kraju, z którego wyjechaliśmy (skype)

·         Strategia czasu: wybieramy dowolny czas -  jeden dzień w tygodniu, jedną godzinę w ciągu każdego dnia, weekend, czas spędzamy na zakupach – i umawiamy się z dziećmi, że wtedy mówimy w danym języku (my tak planowaliśmy, ale z różnych względów nie wyszło)

·         Strategia miejsca: wybieramy dowolne miejsce – samochód, kuchnię, łazienkę – w którym mówimy w danym języku (tej strategii nie planowałam)

·         Planować wyjazdy, urlop w krajach, w których dziecko będzie mogło mieć kontakt z językiem, którego się kiedyś nauczyło (uczy się nadal) (my planujemy, planujemy…)

·         Zapisać dziecko do przedszkola, szkoły dwujęzycznej w Polsce; niestety jest to możliwe raczej w dużych miastach i z językiem najczęściej angielskim; inne języki to małe szanse (u nas przedszkole i szkoła z językiem niemieckim za daleko)

·         Znaleźć inne rodziny, dzieci, które wróciły do Polski i są w podobnej sytuacji, chcą podtrzymać język; bądź rodziny małżeństw mieszanych, którym też zależy na kontakcie z językiem mniejszościowym w Poslce (my znaleźliśmy taką rodzinę pol-niem ale nie za blisko…– zobaczymy, czy coś wspólnego dla rozwoju języka niemieckiego naszych dzieci wymyślimy)

·         Znaleźć lektora/osobę mówiącą w danym języku i zapewnić dziecku lekcje/kontakt z taką osobą

·         Puszczać dziecku bajki w danym języku, np. w jeden/dwa dni w tygodniu

·         Jeżeli dziecko nabyło umiejętność czytania – proponujemy książki w danym języku

·         Jeżeli dziecko nabyło umiejętność pisania – ćwiczyć w dowolny sposób, może to być pisanie bloga, pamiętnika, pisanie kartek/ wiadomości do kolegów z dawnego kraju zamieszkania.

·         Jeżeli dziecko urodziło się w kraju tego jezyka, podkreślać, że  z pewnością będzie kiedyś chciało pojechać zwiedzać miejsce i kraj swego urodzenia i język będzie mu bardzo pomocny w poznawaniu tego kraju i ludzi

·         Dobrze wspominać ten czas, kiedy dziecko mogło się nauczyć języka, pokazywać jak najwięcej zalet znajomości innych języków (a w szczególności tego szczególnego)

(w nieco inny sposób należy skonstruować „program nauczania” dla nastolatków, muszą pojawić się atrakcje stosowne do wieku)

W tym momencie udało nam się również rozpocząć zajęcia „Gry i zabawy z językiem niemieckim” dla dzieci w naszej wiosce. Zmotywowało nas to, iż chęć i konieczność wyjścia z domu, będzie nas bardziej „zmuszała” do pewnej regularności i ciekawszego przygotowania zajęć dla naszych własnych dzieci. Mam nadzieję, że ta inicjatywa nam się uda – z pożytkiem dla wszystkich.   

Postaram się dzielić doświadzczeniami, chociaż najwięcej można będzie powiedzieć dopiero za kilka lat…

Język bowiem zanika w tempie światła. Wiem, że coś tam (pewne wyczulenie, intuicja językowa, słuchowe umiejętności fonologiczne) zostanie na zawsze, ale sprawność, płynność, słownictwo umyka, myk…myk…